SZKOLNY PROGRAM WSPIERANIA UCZNIÓW UZDOLNIONYCH

Nauczyciel powinien brać pod uwagę wszelkie drogi, zmierzające do otwarcia umysłów i używać ich odpowiednio do okoliczności.

Jan Amos Komeński (1592—1670)

I
Misja

Od wielu lat nasza Szkoła znajduje się w czołówce warszawskich liceów. W praktyce oznacza to, iż w wyniku rekrutacji do Szkoły dostają się uczniowie zdolni i bardzo zdolni. Naszym zadaniem jest pogłębienie i poszerzenie płaszczyzn ich zainteresowań, a także inspiracja do rozwoju osobistego i złożenie nowej oferty kreatywnego działania. Uważamy, że oprócz ważnego i docenianego rozwoju intelektualnego należy kłaść nacisk na rozwój artystyczny, ruchowy, społeczny i emocjonalny. Staramy się, aby nasze liceum było miejscem, gdzie w bezpiecznej i przyjaznej atmosferze każdy uczeń będzie mógł budować pozytywne poczucie własnej wartości, kształtując umiejętności życiowe, sprzyjające realizowaniu możliwości i osiąganiu sukcesów.

II
Definicja ucznia uzdolnionego

Przyjęliśmy definicję uczniów uzdolnionych wg S. Marlanda. Uczniowie uzdolnieni to tacy, „ którzy przejawiają możliwości zaawansowanych dokonań w dziedzinie umysłowej, twórczej, artystycznej, w zakresie zdolności przywódczych czy w poszczególnych przedmiotach nauczania i którzy w celu pełnego rozwinięcia tych możliwości wymagają usług lub zajęć niedostarczanych przez standardową szkołę .”

Definicja ta implikuje poszerzanie oferty niestandardowych działań wspierających rozwój naszych uczniów. Taka też jest idea programu, aby odwołując się do dotychczasowych skutecznych doświadczeń, pracować nad nowymi, twórczymi rozwiązaniami, które zwiększą efektywność uczenia się wielu uczniów.

III
Cele programu

• Systematyczne udzielenie uczniom pomocy w odkrywaniu ich uzdolnień i zainteresowań.
• Systemowe i skuteczne wspieranie uczniów zdolnych w obszarach:
  • przedmiotowych,
  • artystycznych,
  • społecznych,
  • sportowych.
• Stworzenie procedur identyfikacji różnych uzdolnień.
• Podniesienie efektywności nauczania rozumianej jako zbliżanie się do optymalnego rozwoju każdego z uczniów.

IV
Uczestnicy programu

Dyrekcja szkoły, Rada Pedagogiczna, uczniowie, Samorząd Uczniowski, rodzice i Koordynatorem programu w szkole i odpowiedzialnym za ewaluację jest powołany w listopadzie 2009 r. sześcioosobowy zespół nauczycieli.

Zadania szkolnego zespołu wspierania uzdolnionych (SZWU)

• wypracowanie metody oceniania i rejestrowania postępów uczniów naszej szkoły (opracowanie portfolio ucznia),
• dostosowanie dokumentów prawa wewnątrzszkolnego do SPWU, w tym określenie zadań opiekuna ucznia objętego ipn lub itn,
• wypracowanie propozycji dotyczącej systemu motywowania i nagradzania uczniów,
• kontynuowanie programu szkoleń dla nauczycieli, dotyczących pracy z uczniem uzdolnionym i szczególnie zdolnym,
• przedstawianie uczniom i rodzicom oferty edukacyjnej i stypendialnej na internetowej stronie szkoły na tablicy „Wyzwania”, oraz kierowanie jej do konkretnych uczniów, którzy mogą nią być zainteresowani,
• współpraca ze szkolnym zespołem ds. ewaluacji wewnętrznej, wykorzystanie wyników i wniosków ewaluacji,
• zaproponowanie oferty zajęć pozalekcyjnych adekwatnych do aktualnych potrzeb uczniów,
• poszukiwanie podmiotów, których celem jest systemowe wspieranie uzdolnionych i wprowadzanie innowacyjnych metod pracy,
• znalezienie nowych sposobów promowania osiągnięć uczniów na terenie szkoły i poza nią,
• monitorowanie przebiegu programu,
• aktywne uczestnictwo w wymianie doświadczeń w sieci szkół wspierających uzdolnionych.

Zadania lidera zespołu

• koordynowanie pracy zespołu,
• współpraca z Biurem Edukacji i osobą koordynującą program „Wars i Sawa”,
• utrzymywanie stałego kontaktu z Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną nr 11 i Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną nr 12 uczestniczącą w programie „Wars i Sawa”,
• wspieranie nauczycieli w pracy z uczniami, pomoc w doborze odpowiednich metod pracy, diagnozowaniu uzdolnień,
• nawiązanie współpracy ze szkołami i ich liderami w poszukiwaniu innowacyjnych metod pracy,
• pilotowanie formalności przy ubieganiu się przez uczniów o indywidualny tok nauczania, indywidualny program nauczania.

Instytucje wspierające:

• Biuro Edukacji Miasta Stołecznego Warszawy,
• Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne nr 11 i 12 w Warszawie
• Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna „TOP” „Uniwersytet dla Rodziców”; Centrum Informacyjno-Konsultacyjne d/s Dzieci Zdolnych,
• Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno- Społecznych i Szkoleń,
• Rada Rodziców,
• Fundacja Liceum im. T. Czackiego,
• Stowarzyszenie Wychowanków Liceum im. T. Czackiego,
• inne fundacje i instytucje, których celem jest podniesienie efektywności kształcenia.

V
Działania w ramach programu

Dla ogółu uczniów przyjmujemy następującą praktykę postępowania:

1. obserwacja uzdolnień uczniów; wnioski w sprawie objęcia postępowaniem kwalifikacyjnym mogą składać zarówno nauczyciele, uczniowie (w sprawie swojej lub innych), jak i rodzice,
2. kierowanie wniosków do lidera SZWU, który konsultuje się z fachowcami w danej dziedzinie (zwykle odpowiednimi nauczycielami, także przedmiotów artystycznych lub wf-u) i wspólnie dokonują wstępnej kwalifikacji, zaliczając wątpliwości na korzyść kandydata,
3. w przypadku pozytywnej wstępnej oceny przeprowadzają dokładną diagnozę wewnątrzszkolną lub w poradni ds. uczniów uzdolnionych, rozważają ustalenie indywidualnego programu lub indywidualnego toku nauki, a dalej postępują zgodnie z postanowieniami odpowiednich przepisów; w innym przypadku wniosek pozostaje u lidera SZWU do ponownego rozpatrzenia w następnym semestrze , wówczas uwzględnia się wszelkie nowe okoliczności,
4. uczeń zawsze jest szczegółowo informowany o swojej sytuacji.

Ponadto prowadzi się specjalną procedurę obejmującą uczniów klas pierwszych:

• Wszyscy uczniowie przyjęci do szkoły wypełniają kwestionariusz, w którym deklarują swoje osiągnięcia, opisują dotychczasową aktywność szkolną i pozaszkolną, określają swoje zainteresowania i potrzeby związane z edukacją.
• W pierwszym miesiącu nauki przez psychologa szkolnego i pedagoga przeprowadzane są testy pozwalające określić dominujący system reprezentacji sensorycznej i profil inteligencji ucznia.
• Odbywa się spotkanie wychowawcy, psychologa i pedagoga szkolnego z uczniem i jego rodzicami i omówiony zostaje kwestionariusz, wyniki testów, ma miejsce uszczegółowienie potrzeb, przedstawienie optymalnej oferty szkoły i oferty zewnętrznej. Uczeń ma możliwość określenia swojej wizji realizowania się w naszym Liceum, a zespół, z którym się spotyka, pomaga mu sprecyzować cele i proponuje sposoby ich osiągnięcia.
• W razie potrzeby wychowawca przekazuje informacje o uczniach nauczycielom, którzy wraz z uczniem konkretyzują plan pracy. Wychowawca i uczeń tworzą plan pracy, zapisywany w portfolio. W pierwszym semestrze pierwszej klasy przeprowadzane są warsztaty dotyczące określenia indywidualnego stylu uczenia się.
• Lider SZWU inicjuje (w razie potrzeby) odpowiednie zajęcia pozalekcyjne.

Przeglądy semestralne winny być wykorzystane przez nauczycieli, w tym opiekuna olimpiady, opiekuna ipn/itn i wychowawcę do analizy.

Rejestrowanie i ocenianie postępów ucznia zdolnego

Odbywa się poprzez prowadzenie przez ucznia portfolio, które staje się dokumentem potwierdzającym jego szczególne zainteresowania i sukcesy. Portfolio może być brane pod uwagę w systemie nagradzania uczniów, ubieganiu się o stypendia np. Rady Rodziców czy Fundacji Liceum im . T. Czackiego

Portfolio może istnieć w formie tradycyjnej /teczka sukcesów/ lub elektronicznej. Zachęcamy wszystkich uczniów do tworzenia takiej formy dokumentacji własnych dokonań.

Inne działania podejmowane na rzecz uczniów uzdolnionych

• dostarczanie uczniom ciekawych, motywujących zadań i problemów; stawianie wysokich wymagań osobom deklarującym zainteresowanie daną dziedziną i chęć rozwijania swoich uzdolnień,
• badanie dominującego systemu reprezentacji sensorycznej i pomoc w określaniu indywidualnego stylu uczenia się,
• wspieranie inicjatywy nauczycieli i samych uczniów, pracujących w ramach indywidualnego toku nauki lub indywidualnego programu nauczania,
• poszerzanie oferty zajęć pozalekcyjnych poprzez opracowanie oferty adekwatnej do prowadzonej identyfikacji i diagnozy / w tym treningu radzenia sobie ze stresem i treningu kreatywnego myślenia/,
• wspieranie i poszerzenie współpracy z uczelniami wyższymi,
• dołożenie wszelkich starań w celu kontynuowania Festiwalu Teatralnego jako oferty Szkoły w dziedzinie aktywności zarówno artystycznej, jak i organizatorskiej,
• wspieranie uczniów zaangażowanych w wolontariat, pracę samorządu szkolnego i inną działalność społeczną,
• kontynuowanie szerokiej oferty szkoły; zapraszanie do współpracy osobowości życia kulturalnego i nauki,
• prowadzenie części zajęć edukacyjnych w systemie pozalekcyjnym np. warsztaty, wyjazdy, gdzie współodpowiedzialni za zawartość merytoryczną są uczniowie.

Sposoby motywowania i nagradzania uczniów uzdolnionych

• Nawiązywanie ścisłego kontaktu z podmiotami takimi jak Krajowy Fundusz na Rzecz Dzieci
• Aplikowanie o stypendia /Stypendium Prezesa Rady Ministrów, Prezydenta m.st. Warszawy i inne/
• Udział uczniów Szkoły w Regionalnym Programie Stypendialnym dla Uczniów Szczególnie Uzdolnionych
• Ścisła współpraca z działającym przy Szkole Stowarzyszeniem Wychowanków Liceum im. T. Czackiego i Fundacją Liceum im.T. Czackiego
• Umieszczanie elektronicznej wersji portfolio na internetowej stronie Szkoły (pisemna zgoda ucznia i rodziców)
• Organizowanie wystaw dyplomów, osiągnięć uczniów w celu informowania społeczności o sukcesach poszczególnych osób
• Zbieranie i archiwizowanie prac uczniów (w Centrum Multimedialnym w postaci cyfrowej lub analogowej)
• Wprowadzenie do WSO zapisów, które pozwolą na wyróżnianie uczniów o sprecyzowanych, rozwijanych zainteresowaniach.

Ocena systemu i procedury sprawdzające

Program winien funkcjonować przynajmniej trzy lata.

Prowadzona winna być ewaluacja i coroczne podsumowanie efektów. Ewentualne zmiany mogą być wprowadzone do programu po zatwierdzeniu przez Radę Pedagogiczną Liceum.

Nauczyciele dbają o upowszechnienie wiedzy o zakresie wymagań ze swoich przedmiotów – tak aby uczniowie umieli określić, czy ich zdolności i wiedza wykraczają poza określone standardy.

Wychowawcy przynajmniej dwa razy w semestrze uzyskują informacje na temat działalności i sukcesów swoich podopiecznych i przestawiają je na spotkaniach zespołów wychowawczych, wraz z zaleceniami do dalszej pracy.

Warszawa, luty 2010 r.